ယဉ်ကျေးမှု (Culture)
၁။ ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု တစ်ခုအကြောင်းမိတ်ဆက်ပါ။
(Please introduce one of your country’s culture.)
၂။ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ဘယ်လိုနှုတ်ဆက်ကြလဲ။
(How do you greet each other?)
၃။ ဘယ်လို ဓလေ့ထုံးစံ ယဉ်ကျေးမှုတွေကို ကျင့်သုံးလဲ။
(What customs do you practice?)
၄။ တခြား နိုင်ငံရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု တွေကိုစိတ်ဝင်စားလား။ ဘာကြောင့်လဲ။
(Are you interested in other countries’ cultures? Why?)
နှုတ်ဆက်ခြင်း (Greeting)
၁။ မြန်မာမှာ ဘယ်လိုနှုတ်ဆက်လဲ။
(How do we greet each other in Myanmar?)
၂။ တခြားနိုင်ငံတွေမှာရော ဘယ်လို နှုတ်ဆက်လဲ။ (What about other countries?)
(တူညီချက်/ကွဲပြားချက်တွေက ဘာလဲ။) (What are the similarities and differences)
၃။ နှုတ်ဆက်တဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မိမိ အတွေ့အကြုံ နဲ့ မိမိ အမြင် ကို မျှဝေပါ။
(Your experiences and perspectives about greeting!)
မိသားစု Family
အမေ a me mother
အဖေ a phe father
အဖိုး a pho: grandfather
အဖွား a phwa: grandmother
အစ်ကို a ko elder brother
မောင်လေး maun le: younger brother (female speaker)
ညီလေး nyi le: younger brother (male speaker)
အစ်မ a ma. elder sister
ညီမလေး nyi ma. le: younger sister
သား tha: son
သမီး tha mi: daughter
၁။ ညီအစ်ကိုမောင်နှမ ဘယ်နှယောက်ရှိလဲ။
(How many siblings do you have?)
၂။ သူတို့နာမည်တွေနဲ့ သူတို့ အသက် ပြောပြပေးလို့ရလား။
(Can you tell their names and age?)
၃။ မိဘတွေရဲ့ မွေးရပ်က ဘယ်ကလဲ။
(Where were your parents born?/native place?)
၄။ တခြား မိသားစု ဆွေမျိုးတွေအကြောင်း ပြောပြပေးလို့ရလား။ (ဝမ်းကွဲ မောင်နှမ/ ဉီးလေး/အဒေါ် စတာတွေ)
(Would you like to share about your extended family members?)
မိသားစု Family
https://culturalatlas.sbs.com.au/myanmar-burmese-culture/burmese-myanmar-culture-family
(တူညီမှု/ကွဲပြားမှု) Similarities and Differences
Family is extremely important to life in Myanmar. However, it’s important to recognise that the Burmese notion of ‘family’ extends well beyond the nuclear family. As an example, cousins are understood and referred to as one’s brothers and sisters. Men and women are usually called “uncle” and “aunty” no matter the relation. A great deal of importance is attached to extended-family relationships.
မိသားစု ဖွဲ့စည်းထားပုံ (small or big family)
Most Burmese families have two or three children. Traditionally, several generations and extended family members lived together in the same household. This is still common in rural areas; however, in urban areas, there are now many nuclear family structures.
မိသားစု ဆက်ဆံရေး (communication)/ ယဉ်ကျေးမှု (Family culture)
The oldest male (either father or eldest son) has the most authority. In traditional Karen villages, there may be a village chief that is the authority for many families.
Elders hold high status and respect in the family. They are often consulted on any major decisions and their opinion presides over most matters.
Many families have domestic helpers to assist with the household operations. Furthermore, most adult children continue to live at home with their parents until they are married, or even longer. They can leave home earlier, but not without a reason (for example, having to relocate for a job).
Burmese families are also very close-knit. In Myanmar, families are perceived to have a collective reputation or face. In this way, the act of an individual can impact the perception of the entire family by others and the interests of the family supersede those of the individual. One’s behaviour is often immediately correlated to their upbringing in Myanmar. It is said that “bad language from bad mother, bad body-language from bad father”. As such, people are careful not to damage their family and parent’s reputations.
တခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ မိသားစု ယဉ်ကျေးမှု တွေကရော ဘယ်လိုမျိုးတွေလဲ။
(What about other countries’ family culture?)
ကိုယ့်အမြင်/ အတွေ့အကြုံ ကို မျှဝေပါ။
(Share the experiences and perspectives)
မြန်မာအမည်တွေမှာ မိသားစု မျိုးရိုး အမည်တွေရှိလား။
Do we have family names in Myanmar?
Politeness (ယဉ်ကျေးမှု)
၁။ ယဉ်ကျေးတယ်ဆိုတာကို ဘယ်လို နားလည်လဲ။ How do you understand the politeness?
၂။ မြန်မာမှာ ဘယ်လို အပြုအမူတွေ၊ ဘယ်လို စကားတွေကို ယဉ်ကျေးတယ်လို့ သတ်မှတ်လဲ။
What kinds of manner and words do we consider polite in Myanmar?
Politeness (ယဉ်ကျေးမှု)
Politeness : face: The emotional and social sense of self that everyone has and expects others to recognize.
Depending on the situation, we might perform :
Face-threatening acts which are considered impolite.
Face-saving acts which are considered polite and good manners.
Face-saving acts can be added two types.
Negative face: The need to be independent and free from imposition (In Statement, you’re asking the questions, you’re giving the person the options, you’re asking about possibility, so you’re saving that person’s negative face.)
Positive face: The need to be connected, to belong and to be a member of a group.
(In the statement, you’re showing that me and you’re in the same boat, we have the same problems, we are in the same group, so you’re saving positive face of that speaker.)
Types of face-saving act (Are you saving positive face or negative face?)
၁။ အားနာပါတယ်။/ အကူအညီလေး တစ်ခုလောက် တောင်းလို့ရလား။ I’m sorry to bother you, but…(positive or negative)
၂။ တူတူလုပ်ရအောင်။ Let’s do this together… (positive or negative)
၃။ ငါလည်း တူတူပဲ။ ငါလည်း အဲလိုပဲ။ The same thing happened to me…(positive or negative)
၄။ အလုပ်ရှုပ်နေမယ်လို့တော့ ထင်တယ်။ ဒါပေမယ့်လေ .. I know you’re busy but…(positive or negative )
၅။ ငါဆိုရင်လည်း အဲလိုပဲဖြစ်မှာ။ I would have made the same mistake… (positive or negative)
Politeness is very culturally shaped.
Depending on our cultural values, it might have implications .
Directness (In some cultures, value means direct. You have to say what you mean)
Indirectness (In some cultures, they believe that directness is face-threatening act. You have to be indirect.)
Collectivism (it refer to that people have to agree with each other)
Individual (Individualistic culture believe that people don’t have to agree with each other. You can have your own say or own voice which is different from others.)
Low- context (it means that a situation with the instruction in details and you have to follow the instruction.)
High-context (a situation that the context that teach you things is high, there is no instruction but you have to get the meaning from the situation. )
What do you think about Myanmar Culture –
Directness or Indirectness? Collectivism or Individual? Low-context or High-context?
What about other countries you know?
ပျူ
ပျူ (သို့) ပျူလူမျိုး များ သည် တိဘက်-ဗမာအနွယ်ဝင်များထဲမှ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့အစောဆုံးရောက်ရှိအခြေချခဲ့သည့်လူမျိုးများအနက်မှ အုပ်စုတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု မှန်းဆရသည်။ အသားရောင်ပေါ်မူတည်၍ လူမျိုးခွဲခြားသောစနစ်အရ ပျူတို့သည် မွန်ဂိုလွိုက်ခေါ် အသားဝါမျိုးနွယ်အုပ်စုတွင်ပါဝင်သည်။
ဧရာဝတီမြစ်ရိုးအနောက်ဘက်တစ်လျှောက် မြို့ပြနိုင်ငံများထူထောင်ကာနေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ အေဒီ ၄ရာစုနှင့် ၅ ရာစုများတွင် ပျူတို့အထွတ်အထိပ်ရောက်ချိန်ဖြစ်ပြီး သရေခေတ္တရာ ၊ဗိဿနိုး နှင့် ဟန်လင်းမြို့များကိုထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ နောင် ၈ရာစုအစောပိုင်လောက်တွင် နန်ကျောက် တို့၏ရန်စစ်ကို ခံရကာအင်အားနည်းသွားရပြီး မျိုးတူ ဗမာအပါအဝင် ကျန် ချင်း၊ကရင်၊ ပအိုဝ်း အစရှိသည့် လူမျိုးအုပ်စုကြီးများအတွင်း ရောနှောပျောက်ကွယ်သွားရသည်။
ပျူ စာပေနှင့် ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု
ပျူလူမျိုးသည် ကိုယ်ပိုင်ပျူစာပေကိုတီထွင်ခဲ့သည်။ ထိုစာပေများကို ကျောက်စာအဖြစ် ရေးထိုးခဲ့သည်။ ထိုကျောက်စာများမှ အချို့သော ကျောက်စာများသည် ပျူလူမျိုးတို့၏ ကုသိုလ်ကောင်းမှုပြုရာတွင် မှတ်တမ်းအဖြစ် ရေထိုးခဲ့ကြသည်။ ပျူလူမျိုးများသည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို သက်ဝင်ယုံကြည်ကိုးကွယ်ခဲ့ကြသည်။ ပျူလူမျိုးတို့၏ အကြီးမားဆုံး သမိုင်အထောက်အထားမှာ ဘော်ဘော်ကြီးဘုရားဖြစ်သည်။ ပျူဘာသာဖြင့် နောက်ဆုံးတွေ့ရသည် ကျောက်စာမှာ ရာဇကုမာရ် ရေးထိုးသည့် မြစေတီကျောက်စာ ဖြစ်သည်။
ရှေးဟောင်း ပျူမြို့တော် (သရေခေတ္တရာ မြို့ဟောင်း)
သရေခေတ္တရာ မြို့ဟောင်းသည် ပြည်မြို့အရှေ့တောင်ဘက် ငါးမိုင်အကွာတွင်ရှိသည်။ အုတ်မြို့ရိုးကိုကျုံးပတ်လည် ဝိုင်းထားသည်။ စက်ဝိုင်းပုံမကျတကျဖြစ်ပြီးတောင် မြောက်နှစ်မိုင်ခွဲ၊ အရှေ့အနောက်နှစ်မိုင်ခန့်ကျယ်ဝန်းသည်။ ပြည်ပေါက်ခေါင်းသွားကားလမ်းကို မြောက်ဘက်မြို့ရိုးပေါ်မှ ဖြတ်လျက်တည်ဆောက်ထားသည်။ မှော်ဇာဘူတာသည်မြို့ဟောင်း၏ ဗဟိုနေရာအရှေ့မြောက်ဘက်ယွန်းယွန်းတွင် တည်ရှိသည်။ ပျူခေတ်ရှေးဟောင်း အဆောက်အအုံများနေရာအနှံတွေ့မြင်နိုင်သည်။ မြို့ရိုးအလယ်ဗဟိုတွင် နန်းတော်ကုန်းနေရာရှိသည်။ စတုဂံအုတ်ရိုး ကာရံထားသည်။ တောင်ဘက်မြို့ရိုးအပြင်ဘက်၌ အရှေ့ပျူတိုက်၊ အနောက်ပျူတိုက်နှင့် ဗိဿနိုး သင်္ချိုင်းကျန်ရှိသေးသည်။
ရှေးဟောင်း ပျူမြို့တော် (ဗိဿနိုးမြို့ဟောင်း)
ဗိဿနိုးမြို့ဟောင်းသည် မကွေးခရိုင် တောင်တွင်းကြီးမြို့၏ အနောက်ဘက် ၁၁ မိုင်ခန့်ကွာဝေးသော ကုက္ကိုခွရွာ၏ မြောက်ဘက်တွင် ကပ်လျက်တည်ရှိသော ပျူမြို့ဟောင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ တောင်တွင်းကြီးမှ မကွေးမြို့သို့သွားသော မော်တော်ကားလမ်းသည် ဗိဿနိုးမြို့၏ အရှေ့တောင်ထောင့်၌ ရှိသည့် မြို့ရိုးနှစ်ဖက်ကို ဖောက်ထွင်းသွားသည်။ ၅ ပေခန့် အမြင့်သာလျှင် ကျန်ရစ်သော အုတ်မြို့ရိုးသည် ဗိဿနိုးမြို့၏ မြောက်ဘက်၊ အရှေ့ဘက်နှင့် တောင်ဘက်တို့၌သာ စတုရန်း မကျတကျ ဝိုင်းရံလျက်ရှိသည်။ မြို့ရိုးတစ်ဖက်၏ အလျားသည် ၁ မိုင်နှင့် ၆ ဖာလုံခန့်မျှ ရှည်လျားသည်။
ဗိဿနိုးမြို့ သမိုင်းဟူ၍ သီးခြားမတွေ့ရသော်လည်း တောင်တွင်းကြီး သမိုင်း၏ ရှေ့ပိုင်းတွင်ကား ဗိဿနိုးမြို့အကြောင်းကို အကျယ်တဝင့် ဖော်ပြထားသည်ကို ဖတ်ရှုနိုင်သည်။ ထိုသမိုင်း၏ အဆိုအရ မဟာသမ္ဘဝနှင့် စူဠာသမ္ဘဝ မင်းသားနှစ်ပါးတို့ကို စက္ခုအလင်းရအောင် ကုစားပေးသော စန္ဒမုခိဘီလူးမတွင် လက်ကို ကိုင်တွယ်ခြင်း အစွန်းအညိကြောင့် ပဋိသန္ဓေတည်ရှိခဲ့ရာ တောင်တွင်းကြီးမြို့ အနောက်ဘက် ၅ တိုင်ကွာသော တောအရပ်တွင် သားမိန်းမတစ်ယောက် ဖွားမြင်သည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုသမီးငယ်ကို ရသေ့တစ်ပါးက မွေးစားထား၍ ကြီးပြင်းလာသောအခါတွင် ထိုတောအရပ်၌ နေသည့် ဗိဿနိုးနတ်မင်းက ရှေးဘဝ၌ မောင်နှမတော်သဖြင့် ပန်ထွာပြည် ဗိဿနိုးမြို့ကို ဖန်ဆင်း၍ အမျိုးသမီးအား အပ်နှင်းလေသည်။ ပန်ထွာမင်းသမီး စိုးစံသော ဗိဿနိုးမြို့ကို (သရေခေတ္တရာမြို့)ကို အုပ်စိုးသည့် ဒွတ္တပေါင်မင်းကြီးက ဥပါယ်တံမျဉ်ဖြင့် ကြံစည်၍ မင်းသမီးကိုပါ ခေါ်ဆောင်သွားကြောင်း ဖော်ပြပါရှိသည်။
သရေခေတ္တရာမြို့တွင် ဗိဿနိုးမိဖုရားသင်္ချိုင်းနေရာ တည်ရှိခြင်း၊ မြို့ဟောင်း နှစ်ရပ်လုံးတွင် မြို့ရိုး၊ ပြအိုး အပြိုအပျက်တို့ကို ဒိဋ္ဌတွေ့မြင်နိုင်ခြင်းတို့ကို ထောက်လျှင် တချိန်တခါက ဤမြို့နှစ်မြို့သည် အပြိုင်အဆိုင် ထွန်းကားခဲ့သည်ဟု ယူဆရသည်။ သရေခေတ္တရာမြို့၌ မှီတင်းနေထိုင်ကြသူများအနက် ပျူလူမျိုးတို့ ပါဝင်ကြောင်းနှင့် ထိုပျူလူမျိုးများ၏ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဓလေ့ထုံးတမ်းတွင် အဓိက အချက်များမှာ လူများသေဆုံးပြီးနောက်တွင် မီးသင်္ဂြိုဟ်၍ အရိုးနှင့်ပြာများကို မြေအရိုးအိုးတို့တွင် ထည့်သွင်းမြှုပ်နှံခြင်းနှင့် ပျူဒင်္ဂါးဟု ယခုခေါ်စမှတ်ပြုသည့် အမှတ်လက္ခဏာများ ပါရှိသည့် ငွေပြားဝိုင်းကလေးများကို အသုံးပြုခြင်းကို အထောက်အထား ခိုင်လုံစွာ လေ့လာသိရှိပြီး ဖြစ်သည်။
ရှေးဟောင်း ပျူမြို့တော် (ဟန်လင်းမြို့ဟောင်း)
ဟန်လင်းမြို့ဟောင်းသည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသ ကြီး ဝက်လက်မြို့နယ် မန္တလေး-ရွှေဘို မော်တော် ကားလမ်းပေါ်ရှိ စိုင်နိုင်ကွေ့မှ အရှေ့ဘက် ၁၁ မိုင်၊ ရွှေဘိုမြို့မှ အရှေ့တောင်ဘက် ၁၀ မိုင် ၅ ဖာလုံ ခန့်တွင်တည်ရှိသည်။ ဟန်လင်းမြို့ဟောင်းသည် အလျား နှစ်မိုင်ခန့်၊ အနံ တစ်မိုင်ခန့်ရှိ စတုဂံပုံမြို့ရိုး နှင့်အတူ ယနေ့တိုင်တွေ့မြင်နိုင်သော အနုပညာ လက်ရာမြောက် ရွှေထည်၊ ငွေထည်ပစ္စည်းများ၊ ကျောက်စာများ၊ အရိုးစုများ၊ မြို့ရိုးမြို့တာများ၊ ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံ အကြွင်းအကျန်များ စသည့်အထောက်အထားများသည် ဟန်လင်းမြို့ ဟောင်း၏ ထင်ရှားသောအမှတ်လက္ခဏာများပင် ဖြစ်သည်။ ဟန်လင်း ပျူကျောက်စာရုံ၌ အသုံးပြု ထားသော အက္ခရာများဖြစ်ကြောင်း၊ ခရစ်နှစ် လေးရာစုကာလက အရေးအသားများဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနဌာန၏ တူးဖော်တွေ့ရှိချက်များအရ ဟန်လင်းဒေသတွင် ကျောက်ခေတ်၊ ကြေးခတ်၊ သံခေတ်မှစ၍ ပျူမြို့ပြ နိုင်ငံ တည်ထောင်ခဲ့သည့်အချိန်အထိ တစ်ဆက် တစ်စပ်တည်းနေထိုင်ခဲ့ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ ဟန်လင်း ပျူမြို့ဟောင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကမ္ဘာ့ အမွေအနှစ်စာရင်းတင်သွင်းရန် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ သည့် ရှေးပျူမြို့ဟောင်းသုံးခုအနက် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်သည်။
ပုဂံ
ပုဂံ (ခေါ်) တမ္ပဒီပ သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးဧကရာဇ်နိုင်ငံ တည်ထောင်ရာ မြို့တော်ဟူ၍ မြန်မာတို့အတွက် အမျိုးသားရေး လက္ခဏာတစ်ရပ်အနေဖြင့်လည်းကောင်း၊ များပြားလှသည့် ရှေးဟောင်းလက်ရာ စေတီပုထိုးများကြောင့်လည်းေကာင်း၊ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်တို့ကို ဆွဲဆောင်ရာနေရာအဖြစ်လည်းကောင်း ကမ္ဘာကျော်သည့် နေရာတစ်နေရာ ဖြစ်သည်။[၁] ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၆ ရက်နေ့တွင် ပုဂံရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုဒေသတစ်ခုလုံးကို ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။
ယဉ်ကျေးမှု
ပုဂံခေတ်ယဉ်ကျေးမှုသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ပျူ နှင့် မွန်တို့ပြီးလျှင် တိုးတက်ဖြစ်တည်လာသည့် ယဉ်ကျေးမှုဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ ပျူတို့ထံမှ ဘာသာ၊ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု နှင့် မွန်တို့ထံမှ အနုပညာ၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး၊ စာပေအက္ခရာ အစရှိသည်တို့ကို သင်ယူခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် နရပတိစည်သူမတိုင်မီ အထိတည်ဆောက်ခဲ့သည့် ပုဂံရှိ စေတီပုထိုးများမှာ မွန်တို့၏ ဓလေ့၊ လက်ရာနှင့် အယူအဆများလွှမ်းမိုးနေသည်ကိုတွေ့ရသည်။ သို့သော် နရပတိစည်သူမင်းလက်ထက်မှစ၍ လက်တွေ့ကျသည့် မြန်မာတို့သည် စိတ်ကူးယဉ်ဆန်သည့် မွန်တို့ထက် ပို၍တက်ကြွသည့်၊ အရပ်ဒေသနှင့် ပိုမိုကိုက်ညီမည့် လက်ရာများကို တီထွင်သုံးစွဲလာကြသည်။
တည်နေရာ
မန္တလေးတိုင်းအတွင်းရှိ ညောင်ဦးမြို့နယ်အတွင်း ဧရာဝတီမြစ်၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းတွင်တည်ရှိသည်။ မန္တလေးမြို့မှ အနောက်တောင်ဘက် မိုင် ၉ဝ အကွာတွင်တည်ရှိသည်။
မြစေတီကျောက်စာ
အေဒီ ၁၁၁၃ ခုနှစ် က ကျောက်တုံးပေါ်တွင် ရေးထိုးခဲ့သော မြစေတီကျောက်စာ သည် မြစေတီ ခြေရင်းနားတွင် တွေ့ရှိရသည်။[၁] ရာဇကုမာရ် ရေးထိုးခဲ့သောကြောင့် ရာဇကုမာရ်ကျောက်စာဟုလည်းခေါ်သည်။ အလားတူ ကျောက်စာတစ်ခုကိုလည်း မြစေတီအနီးရှိ အဆောက်အဦးတွင်လည်း တွေ့ရသည်။ ၎င်းကျောက်စာ နှစ်ခုစလုံးတွင် မျက်နှာလေးဖက်ပါပြီး ပါဠိ၊ မွန်၊ မြန်မာ နှင့် ပျူ ဘာသာများတို့ဖြင့် ရေးသားထားသည်။ မြစေတီ ကျောက်စာတိုင်သည် အမြင့် ၅၅ လက်မ ရှိ၍ လေးဖက်လုံးတွင် အကျယ် ၁၄ လက်မရှိသည်။
မြစေတီကျောက်စာအရ ရာဇကုမာရ်မင်းသားသည် ကျန်စစ်သားမင်းနှင့် ကြင်ရာတော် သမ္ဘူလ၏သားဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။ ကျန်စစ်သား မင်းဖြစ်သောအခါ သမ္ဘူလနှင့်သား (ရာဇကုမာရ်) မြို့တော်သို့ ရောက်လာသည်။ သို့သော် သားအရင်းဖြစ်သည့် ရာဇကုမာရ်အား ထီးနန်းအရိုက်အရာမပေးနိုင်ပဲ သမီးဖြစ်သူ ရွှေအိမ်စည် နှင့် စောလူးမင်းရဲ့သားေတာ်ေစာယွန်းတို့မှ ဖွားမြင်သည့် မြေးတော်အလောင်းစည်သူ အားနန်းလျာထားပြီးဖြစ်သဖြင့် ရာဇကုမာရ်အား ဓညဝတီတောင်စဉ် ၇ ခရိုင်အားပေးခြင်းဖြင့် နှစ်သိမ့်ခဲ့သည်။ ရာဇကုမာရ်ကလည်း ကျေးဇူးသိတတ်သောအားဖြင့် ကျန်စစ်သား နာမကျန်းဖြစ်ချိန်တွင် မိမိပိုင်ရွှေ၊ငွေ ဥစ္စာများဖြင့် ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်များ သွန်းလုပ်ပူဇော်ပေးခဲ့သည်။ ထိုသို့သော ကုသိုလ်အကြောင်းကို မြစေတီကျောက်စာအဖြစ် ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ကျောက်စာတွင် ဆုတောင်းလွှာ နှင့် ကျိန်စာများ ပါရှိသည်။
Sources: https://my.wikipedia.org
Overview of Myanmar’s history
(Ancient civilizations, The Pagan Empire, Colonial period, and Modern political development)
Ancient Civilizations:
Pyu Civilization (200 BCE – 900 CE): The Pyu people were among the earliest inhabitants of what is now Myanmar. They established city-states with advanced urban planning, irrigation systems, and Buddhist culture. Beikthano, Sri Ksetra, and Halin were major Pyu cities.
Mon Civilization (circa 3000 BCE – 1000 CE): The Mon people settled in the southern regions of Myanmar and established the city of Thaton. They played a significant role in spreading Theravada Buddhism in the region.
Pagan Empire (9th – 13th century):
- The Pagan Empire, also known as the Bagan Empire, was a powerful Buddhist kingdom that ruled central Myanmar. It reached its zenith under King Anawrahta, who unified Myanmar under Theravada Buddhism and established a vast temple complex with thousands of pagodas.
Colonial Period (1824 – 1948):
- Myanmar became a British colony following the First Anglo-Burmese War in 1824. British rule lasted for over a century, during which time Myanmar’s economy was heavily exploited, and social and political changes occurred. This period had a profound impact on Myanmar’s history, culture, and identity.
Independence (1948):
- Myanmar gained independence from British rule in 1948. General Aung San, a key figure in Myanmar’s independence movement, played a pivotal role in achieving independence. However, his assassination in 1947 had a lasting impact on the country.
Post-Independence Politics:
- After independence, Myanmar struggled with political instability, ethnic tensions, and insurgencies. The country saw a series of military coups and dictatorships that shaped its modern political landscape.
Military Rule (1962 – 2011):
- In 1962, General Ne Win led a military coup that established a socialist government. Myanmar remained under military rule for nearly five decades, during which it was known as Burma.
1988 Uprising:
- In 1988, widespread pro-democracy protests led by students and monks erupted, resulting in a military crackdown and the establishment of the State Law and Order Restoration Council (SLORC).
Transition to Democracy (2011 – 2015):
- In 2011, Myanmar began a transition to civilian rule, with the military gradually ceding power to a civilian government. Aung San Suu Kyi, leader of the National League for Democracy (NLD), played a central role in this transition.
2015 General Elections:
- Myanmar held its first openly contested general elections in decades in 2015, resulting in a victory for the NLD. Aung San Suu Kyi became the State Counsellor, a position akin to prime minister.
Rohingya Crisis:
- Myanmar has faced international criticism and allegations of human rights abuses, particularly related to the Rohingya crisis. Violence against the Rohingya Muslim minority has resulted in a refugee crisis and strained Myanmar’s relations with the international community.
2021 Coup:
- On February 1, 2021, the Myanmar military staged a coup, detaining Aung San Suu Kyi and other political leaders. The country returned to military rule, sparking widespread protests and civil unrest.
Sources : Chatgpt
Myanmar traditional arts and crafts
Puppetry (Yoke thé):
- Myanmar puppetry, known as “Yoke thé,” is a traditional form of theater that uses intricately designed wooden puppets.
- Puppetry performances often depict scenes from Myanmar’s history, folklore, and Buddhist stories.
- Artisans create the puppets by hand, carving and painting them with exquisite detail.
- Puppetry workshops are located in various regions of Myanmar, including Mandalay and Yangon.
https://neocha.com/magazine/puppets-of-myanmar/
Traditional Dance:
- Myanmar traditional dance is an essential part of the country’s cultural heritage, with various regional dance styles.
- Dancers wear elaborate costumes and often perform at festivals, celebrations, and religious events.
- Traditional dance is often accompanied by live music, including drums, traditional instruments, and vocalists.
- Local dance schools and cultural centers teach traditional dance forms and nurture young talent.
https://www.facebook.com/SEAheritagehistory/videos/burmese-duet-dance/1229436217410017/
https://youtu.be/QO8EcHF8tGM?si=kz_UP2aQ-R5ehmTq
Traditional Painting:
- Myanmar traditional painting, is a form of art deeply rooted in the country’s culture and history.
- It is characterized by its intricate designs, vibrant colors, and close ties to Buddhism, which is the predominant religion in Myanmar.
- Traditional painting in Myanmar has been used to depict religious scenes, historical events, and daily life.
- Many ancient temples and pagodas in Myanmar feature frescoes and paintings that showcase the art’s historical importance. (Buddha’s life, Jataka tales (stories of Buddha’s previous lives), and religious ceremonies, royal processions and court life, Nature, animals, and everyday village life
- Artists typically use natural materials in Myanmar traditional painting. Pigments are often made from natural sources, including minerals, stones, and plant extracts.
- The canvas for traditional painting is usually paper or cloth.
- Brushes used in traditional painting are often made from bamboo and animal hair, such as goat or horsehair
U Lun Gywe (1930-2005):
- U Lun Gywe was a prominent traditional painter whose works often depicted rural life, landscapes, and traditional ceremonies.
- He was also known for his contribution to the preservation of traditional art forms and his mentorship of younger artists.
U Win Pe (1935-2019):
- U Win Pe was a respected Myanmar traditional painter known for his detailed depictions of Buddhist themes, historical events, and daily life.
- He played a significant role in preserving and promoting Myanmar’s traditional art forms.
U Khin Maung Yin (1927-2013):
- U Khin Maung Yin was known for his intricate and detailed paintings, often depicting scenes from Myanmar’s history and Buddhist stories.
Weaving (Myanmar Textiles):
- Myanmar is renowned for its exquisite textiles, including silk and cotton fabrics.
- Traditional textiles feature intricate patterns and are often woven by hand on wooden looms.
- Different regions have distinct weaving styles and patterns, such as the famous Inle Lake silk weaving.
- Local weavers, often women, pass down their weaving skills through generations.
- Weaving techniques can be simple, such as plain weaves, or highly complex, involving intricate patterns and multiple colors.
Cultural Traditions (Myanmar festivals and celebrations)
Thadingyut (Festival of Lights)
When is Thadingyut?
What do we celebrate Thadingyut?
Why do we light candles and lanterns?
What is the history of Thadingyut?
What activities do we do at Thadingyut?
How do we do those activities and why?
Date: Usually in October.
Description:
Thadingyut, also known as the Festival of Lights, is celebrated on the full moon day of the Burmese lunar month of Thadingyut.
It marks the end of Buddhist Lent.
People light up their homes and public places with candles and lanterns to welcome back the Buddha from his retreat.
There are processions, traditional dances, and feasting during this festival.
History:
-
Thadingyut is celebrated on the full moon day of Thadingyut, the seventh month of the Burmese lunar calendar.
-
Like Tazaungdaing, it has Buddhist origins and is associated with the end of Buddhist Lent, during which monks traditionally retreat to their monasteries for three months of meditation and study.
Activities
-
Lighting of Candles and Lanterns: People light candles and colorful paper lanterns to illuminate their homes and public spaces.
-
Processions: There are often processions featuring traditional music and dance.
-
Offerings and Donations: Many Buddhists make offerings and donations to monks and monasteries during this festival.
သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့သည် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ နေ့ထူးနေ့မြတ်ဖြစ်သလို အဘိဓမ္မာအခါတော် နေ့လည်း ဖြစ်ပါသည်။ သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့တွင် ရဟန်းသံဃာတော်တို့သည် ပဝါရဏာ ပြုပွဲများ ကျင်းပကြသည်။ မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာဓလေ့အတိုင်း မွန်မြတ်သော စိတ်နေသဘောထားနှင့်အတူ ရိုသေလေးစားမှုကို ပြသသောအနေဖြင့် ဘိုးဘွား၊ မိဘ၊ ဆရာသမား များကို ပူဇော်ဂါရဝပြုလေ့ရှိကြသည်။
မြတ်စွာဘုရားရှင်အား ပူဇော်ကြိုဆို
မြတ်စွာဘုရားရှင် သက်တော်ထင်ရှားရှိစဉ် မယ်တော် ဖြစ်ခဲ့ဖူးသော နတ်သားကို မွေးကျေးဇူး ဆပ်သည့်အနေဖြင့် တရားဟောရန် မယ်တော် နတ်သားရှိရာ တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌ ဝါတွင်း သုံးလပတ်လုံး မယ်တော်နတ်သားအမှူးပြုသော နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်း တို့အား အဘိဓမ္မာ တရားတော် ကိုဟောကြားတော်မူသည်။ ထိုသို့ဟောကြားတော် မူပြီးနောက် သီတင်းကျွတ် လပြည့်နေ့တွင် နတ်ပြည်မှ လူ့ပြည်သို့ ပြန်လည်ကြွချီတော် မူမည်ဟု မိန့်ကြားသောအခါ အကြောင်းစုံသိသော သိကြားမင်းသည် ရွှေစောင်းတန်း၊ ငွေစောင်းတန်း၊ ပတ္တမြား စောင်းတန်းဟူ၍ စောင်းတန်းသုံးသွယ် ဖန်ဆင်းတော်မူသည်။ မြတ်ဗုဒ္ဓနှင့်အတူ နတ်၊ ဗြဟ္မာ အပေါင်းတို့လည်း လိုက်ပါဆင်းသက်ခဲ့ကြသည်။
မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှ လူ့ပြည်သို့ ဆင်းသက်မည့်အချိန်၌ မြင်းမိုရ်တောင် ထိပ်တွင် ရပ်တော်မူကာ ရေမီးအစုံ တန်ခိုး ပြာဋိဟာတို့ကို ပြတော်မူသည်။ သင်္ကဿ နဂိုပြည်ရှိ စောင်းတန်း၌ ခြေတော်ကို ချမိလျှင်ပင် ဘုရားရှင်၏ တပည့်ကြီး ရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်က ရှေးဦးစွာ ပူဇော်ကန်တော့သည်။ ထို့နောက်မှ မင်း၊ မိဖုရား၊ မှူးမတ်များနှင့်တကွ သာဝတ္ထိပြည်၊ ဝေသာ လီပြည်၊ ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၊ ဗာရာဏသီပြည်များမှ တိုင်းသူပြည်သားအပေါင်းက စုရုံးကြိုဆိုကြသည်။ မီးရှူးတိုင်များ၊ မီးပန်းများ၊ ဆီမီးများ ထွန်းညှိပြီး မြတ်စွာဘုရားရှင်ကို ပူဇော်၍ ကြိုဆိုကြသည်။
သီတင်းကျွတ်လနှင့် မီးထွန်းပွဲတော်
ဤသို့ မြတ်စွာဘုရားရှင်အား မီးရှူး၊ မီးပန်း၊ မီးပုံး၊ ဆီမီးများထွန်းညှိ၍ ဆီးကြိုပူဇော်ကြသည်ကို အကြောင်းပြု၍ သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့ညတွင် ဆီမီးထွန်းညှိပူဇော်ခြင်း အလေ့အထ ဖြစ်လာခဲ့တော့သည်။ မီးထွန်းပွဲတော် ဆင်ယင်ကျင်းပစဉ် စေတီပုထိုး၊ ကျောင်းကန်ဇရပ်၊ လူနေအိမ်ခြေများ၊ စပါးကျီ၊ မောင်းဆုံ၊ ဈေးဆိုင်များပါမကျန် ဆီမီးရောင်များနှင့် ဝင်းလက်နေသည်။ ဤဓလေ့သည် မြန်မာမင်းများလက်ထက် ပုဂံခေတ်မှသည် ယနေ့ တိုင် ဖြစ်ပေသည်။ အင်းဝခေတ်မှ ကုန်းဘောင် ခေတ်တိုင်အောင် သီတင်းကျွတ်မီးထွန်းပွဲတော်ကို ဘုရင်မင်းမြတ်ကိုယ်တိုင် ဦးစီး၍ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ မင်းရင်ပြင်တော်ပေါ်တွင် ကြီးမားလှသော ပြာသာဒ်ကြီးများကို တည်ဆောက်ကာ လှေကားသုံးသွယ် ဆင်ယင်ပြီး ဆီမီးရောင်ရှိန်များ ထွန်းညှိပူဇော်ကြသည်။ ထိုနည်းတူစွာ အခြားမြို့ရွာ၊ ကျေးလက်များ တွင်လည်း မီးထွန်းပွဲတော်ကို ကျင်းပခဲ့ကြသည်။
ထို့အပြင် နတ်ပြည်ရှိ စူဠာမဏိစေတီတော်ကို ပူဇော်သည့် အထိမ်းအမှတ်အဖြစ်လည်း မီးပုံးပျံများပြုလုပ်၍ ကောင်းကင်တွင် လွှတ်တင်ကြသည်။ သိဒ္ဓတ္ထမင်းသား တောထွက်တော်မူသော အခါ အနော်မာသောင်ကမ်းတွင် ဆံတော်ကို ရိတ်ပယ်တော်မူသည်။ ထိုဆံတော်ကို အဓိဋ္ဌာန်ပြု၍ ထက်ကောင်းကင်သို့ မြှောက်တင်လိုက်ရာ သိကြားမင်းက ရွှေပန်းတောင်းဖြင့် ခံယူထားလိုက်သည်။ သိကြားမင်းသည် ထိုဆံတော်များကို ဌာပနာ၍ စူဠာမဏိစေတီတော် အဖြစ် တည်ထားကိုးကွယ်တော်မူခဲ့ရာ သီတင်းကျွတ်လ ပြည့်နေ့ည မီးပုံးပျံ လွှတ်တင်ခြင်းမှာ စူဠာမဏိစေတီတော်ကို ရည်စူး၍ ပူဇော်ခြင်းသာဖြစ်ပါသည်။
လူငယ်လေးများကလည်း သက်ကြီးရွယ်အိုများ ဘိုးဘွားမိဘများ၊ ဆရာသမားများကို ပူဇော် ကန်တော့ကြသည်။ ကန်တော့ခံလူကြီးမိဘများကလည်း ဆုမွန်ကောင်းများတောင်းပေးကာ ဆုံးမ ဩဝါဒပေးကြသည်။ ကန်တော့ခြင်းသည် သက်ရှည် ဆင်းလှ၊ ချမ်းသာရပြီး ဉာဏ်ပညာနှင့် ခွန်အားဗလ တိုးပွားစေသည်ဟုလည်း ယုံကြည်ကြပါသည်။ ဂါရဝတရားရှေ့ထားခြင်းသည် ချစ်စရာအစဉ်အလာတစ်ရပ်ဖြစ်ပေသည်။ သာသနာ့ဘောင်တွင်လည်း ရဟန်းငယ်များက ရဟန်းဝါကြီးသူများကို ရှိခိုး ကန်တော့ကာ တောင်းပန်ကြသည်။
သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့၌ ဘာသာယဉ်ကျေးမှု အရမီးထွန်းပွဲတော်ကို ကျင်းပကြသည်။ အိမ်တိုင်း တွင်လည်း မုန့်ဖက်ထုပ်၊ မုန့်ဗိုင်းတောင့်၊ မုန့်ဆီကြော်၊ မုန့်လက်ကောက်၊ မုန့်စိမ်းပေါင်း စသည် များဖြင့် သဒ္ဓါကြည်ဖြူစွာ ဧည့်ခံကျွေးမွေးလှူဒါန်း ကြသည်။
ဝါကျွတ်ကန်တော့ပွဲသည် ရဟန်းသံဃာများ ပူဇော်ကန်တော့ခြင်း၊ ရတနာသုံးပါးအား ပူဇော် ကန်တော့ခြင်း၊ ဘိုးဘွားမိဘ သက်ကြီးရွယ်အို များအား ပူဇော်ကန်တော့ခြင်းအပြင် သံဃာတော် များအချင်းချင်း ဖိတ်ကြား၍ ဆုံးမခြင်း၊ အဆုံးအမကို နာခံခြင်းဖြင့် “ပဝါရဏာ” ပြုကြသည်မှာ ဝါကျွတ်ကန်တော့ အနှစ်သာရဖြစ်သလို မြန်မာတို့၏ စေတနာ၊ သဒ္ဓါတရားအလှ၊ မနောအလှ ဖြစ်ပေသည်။ သီတင်းကျွတ်ပွဲတော်တွင် စေတီပုထိုး၊ ကျောင်းကန်ဇရပ်၊ လူနေအိမ်ခြေ စသည်တို့ကို မီးထွန်းညှိခြင်းပြုကြသည်သာမက ရက်ကန်းစင်၊ မောင်းဆုံ၊ စပါးကျီ၊ နွားတင်းကုပ် စသည်များကိုပါ မီးထွန်းညှိစေပါသည်။ အရင်က ဆီမီးခွက်များ များများဝယ်ထား၍ ဆီမီးခွက်များကိုသာ အသုံးများပါသည်။ နောက်မှသာ ဖယောင်းတိုင်များကို အသုံးပြု လာပါသည်။ သီတင်းကျွတ် ရာသီတွင် ဘုရားကျောင်းကန်မကျန် တစ်နယ်လုံး၊ တစ်ရွာလုံး မီးရောင်များ ထိန်ထိန်လင်းတော့မည်ဖြစ်၍ ဝမ်းသာကြည်နူးမိပါ သည်။
သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့ကို မည်သို့ ခေါ်ဝါ်သေးသနည်း။ အဘယ်ကြောင့်နည်း။
သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့တွင် မည်သည်တို့ကို လုပ်လေ့ရှိသနည်း။ အဘယ်ကြောင့်နည်း။
သိကြားမင်းက မြတ်စွာဘုရားကို မည်သို့ ကြိုဆိုသနည်း။
မီးထွန်းရာတွင် အရင်က ဘာကို အများဆုံး အသုံးပြုသနည်း။
ဘာကြောင့် မီးပုံးပျံများ လွှတ်တင်ကြသနည်း။
သီတင်းကျွတ်လတွင် မည်သည်တို့ကို ဧည့်ခံကျွေးမွေးသနည်း။
Quizzes
What is Thadingyut?
( A) a festival of lights celebrated in Myanmar
(B) a place of festival in Myanmar
(C) a traditional food in Myanmar
Which month is Thadingyut in?
A) December
( B) March
(C) October
What does the festival mark?
(A) The light of Buddha
( B) The celebration of Buddha’s birth
(C) The end of the Buddhist Lent.
What do we do at Thadingyut?
(A) light candles and lanterns.
(B) play with water
(C) pay homage to elders
How do we celebrate Thadingyut in Myanmar?
(A) By lighting lanterns and candles to decorate houses
(B) By lighting lanterns and candles to symbolize the Buddha’s descent from heaven to earth.
(C) By donating to orphanages
Why do people light candles at Thadingyut?
(A) to welcome Buddha
(B) to make way for Buddha
(C) to pray for the people that die in the family.
What food do we eat in Thadingyut?
(A) Shan Noodle
( B) Avocado from Mexico
(C) Myanmar Food
How long does the festival last ?
(A) 1 day
(B) 7 days
(C) 3 days
What are the traditions at Thadingyut?
(A) The festival is held on the full moon day of Burmese lunar month of Thasaunghmone.
(B) People light candles and lanterns to pay homage to Buddha and seek forgiveness from their elders
(C) People welcome Myanmar new year and donate food to monasteries.
မြန်မာ့ဓလေ့နှင့် သီတင်းကျွတ်မီးထွန်းပွဲတော် | Ministry Of Information (moi.gov.mm)
https://www.youtube.com/watch?v=tP9HOTpaojU
https://www.youtube.com/watch?v=gCDceF6j3eM
https://www.youtube.com/watch?v=4wdnf4SMKNQ
https://www.youtube.com/watch?v=sqVEU1uC0Y4&t=67s
https://www.youtube.com/watch?v=sH9OO7Avi7Q
https://www.youtube.com/watch?v=STAWlGYCFMk&t=118s
https://www.youtube.com/watch?v=MzlKadX3axI
https://www.youtube.com/watch?v=sqVEU1uC0Y4
https://www.youtube.com/watch?v=xi1e3mhJHgU
https://www.youtube.com/shorts/5I5B5VtVMTc
Collected information and created the lesson by Hsu
Myanmar’s Geography
Glossary
အဓိက a dhi. ga. major
မြို့ myo. city
ရန်ကုန် yangon Yangon
မန္တလေး mandale: Mandalay
နေပြည်တော် ne pyi daw Naypyidaw
မြို့တော် myo. daw capital city
မြစ် myiq river
ဧရာဝတီ e ya wa di Ayeyawaddy
ချင်းတွင်း chin: dwin: Chindwin
သံလွင် than lwin Thanlwin
အကြီးဆုံး a kyi: hsoun: largest
ဒုတိယ အကြီးဆုံး du. t.ya. a kyi: hsoun: division
အရှည်ဆုံး a she hsoun: longest
နောက်ဆုံး nauq hsoun: last
တော်ဝင် taw win royal
ထင်ရှား htin sha: famous
ဒေသ de tha. region
ပြည်နယ် pyi neh state
တိုင်း tain: division
စီးပွားရေး si: pwa: ye: economic
ယဉ်ကျေးမှု yin kye: hmu. culture
ဗိသုကာ bi. thu. ga architecture
သမိုင်း tha main: history
သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး theh yu po. hsaun ye: transportation
စိုက်ပျိုးရေး saiq pyo: ye: agriculture
ဘာသာရေး ba tha ye: religion
ဘုရားကျောင်း pha ya: kyaun: temples
ဘုန်းကြီးကျောင်း phoun: gyi: kyaun: monasteries
အစိုးရ a so: ya. government
အရှေ့ဘက် a she. beq east
အနောက်ဘက် a nauq pheq west
တောင်ဘက် taun beq south
မြောက်ဘက် myauq beq north
ရှုခင်း shu. khin: landscape/scene
တောင် taun mountain
ရေတံခွန် ye ta khwun waterfall
ရေကန် ye kan lake
ကမ်းရိုးတန်း kan: yo: tan: coastal
မြစ်ကမ်း myiq kan: banks
နယ်စပ် neh saq border
လူဉီးရေ lu u: ye population
တိုင်းရင်းသား tain: yin: ta: ethnics
အဆောက်အဉီ/အုံ a hsauq a u / oun building
ဖြတ်သန်း phyaq than: through
အရေးကြီး a ye: kyi: important/crucial
အခန်း ကဏ္ဍ a khan: gan na. role
နိုင်ငံတကာ nain ngan ta ga international
စိတ်ဝင်စားမှု seiq win za: hmu. attention
ပဋိပက္ခ pa ri. peq kha. conflict
Major Cities
Yangon (formerly Rangoon):
-
Yangon is the largest city in Myanmar and serves as its economic and cultural hub.
-
It is home to the famous Shwedagon Pagoda, one of the most sacred Buddhist sites in the world.
-
The city is known for its colonial-era architecture, bustling markets, and vibrant street life.
Mandalay:
-
Mandalay is the second-largest city and was the last royal capital of Myanmar.
-
It is a cultural and religious center with numerous monasteries, temples, and historical sites.
-
The Mandalay Palace and Mandalay Hill are major attractions.
Naypyidaw:
-
Naypyidaw is the capital city of Myanmar, built in the early 21st century to replace Yangon as the administrative center.
-
It’s known for its spacious design, wide boulevards, and government buildings.
-
The city is relatively new and less populated compared to Yangon and Mandalay.
Shan State:
-
Shan State is the largest state in Myanmar and known for its stunning landscapes, including mountains, lakes, and waterfalls.
-
It is culturally diverse and home to several ethnic groups.
Rakhine State:
-
Rakhine State is located in western Myanmar along the Bay of Bengal.
-
It’s known for its coastal beauty, historical sites, and as the home of the Rohingya people, which has been the center of international attention due to conflicts.
Kachin State:
-
Located in the northern part of Myanmar, Kachin State is known for its mountainous terrain and ethnic diversity.
-
The ongoing conflict in this region has garnered international attention.
Chin State:
-
Chin State is in the western part of Myanmar and is known for its rugged landscapes and diverse indigenous cultures.
-
It’s a region with many remote and untouched areas.
Rivers
Irrawaddy River (Ayeyarwady):
-
The Irrawaddy is Myanmar’s longest river, flowing from north to south.
-
It plays a crucial role in transportation, agriculture, and culture.
-
Many of Myanmar’s major cities and historical sites are situated along its banks.
Chindwin River:
-
The Chindwin is one of the Irrawaddy’s major tributaries.
-
It flows through the western part of Myanmar, passing through remote and picturesque regions.
Thanlwin River (Salween):
-
The Salween River flows through eastern Myanmar, forming part of the border with Thailand.
-
It’s known for its rugged and scenic landscapes.
Sources: internet, chatgpt
Myanmar’s Historical Landmarks
1. Pagan Temples:
ပုဂံဘုရားတွေကို ဘယ်သူတွေ တည်ခဲ့တာလဲ။ ဘယ်အချိန်မှာ တည်ခဲ့တယ်ထင်လဲ။
Who built Pagan temples? When do you think it was built?
ပုဂံ ဘုရားတွေရဲ့ ဗိသုကာ လက်ရာတွေကို ဘယ်လိုထင်လဲ။
What do you think of the architecture of Pagan temples?
ပုဂံ ဘုရားတွေက မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ယဉ်ကျေးမှုအရ၊ သမိုင်းကြောင်းအရ ဘာကြောင့် အရေးပါတယ်လို့ထင်လဲ။
Why do you think Bagan pagodas are culturally and historically important?
ပုဂံ ဘုရားတွေကို သွားလည်တဲ့အခါ ဘာတွေထူးခြားတာ တွေ့ရလဲ။ ဘယ်လိုခံစားရလဲ။
What do you find special when you visit Pagan temples? how do you feel.
History:
The Pagan Temples, also known as the Bagan Temples, are a collection of thousands of Buddhist temples, pagodas, and monasteries located in the ancient city of Bagan, in central Myanmar.
The construction of these temples began in the 11th century during the reign of King Anawrahta, the founder of the Pagan Empire.
Over the centuries, thousands of temples were built in this area, making it a center of Buddhist worship and culture.
သမိုင်း-
ပုဂံဟု လူသိများသော ပုဂံဘုရားကျောင်းများသည် ထောင်နှင့်ချီသော ဗုဒ္ဓဘာသာဘုရားကျောင်းများ ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ပုဂံရှေးဟောင်းမြို့၌ တည်ရှိသည်။ ပုဂံအင်ပါယာကို တည်ထောင်သူ အနော်ရထာမင်း လက်ထက် ၁၁ ရာစုတွင် ယင်းဘုရားကျောင်းများ ဆောက်လုပ်မှု စတင်ခဲ့သည်။
ရာစုနှစ်များတစ်လျှောက် ဤဒေသတွင် ထောင်ပေါင်းများစွာသော ဘုရားကျောင်းများကို တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာကိုးကွယ်မှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဗဟိုချက်ဖြစ်လာခဲ့သည်။
Architecture:
The temples at Bagan exhibit a remarkable architectural diversity, with various styles and sizes.
Some of the temples are relatively simple in design, while others are elaborately decorated with intricate carvings and stucco work.
Notable architectural features include tall spires (known as stupas or pagodas), ornate facades, and Buddha statues.
The Ananda Temple and Shwezigon Pagoda are among the most famous and architecturally significant structures in Bagan.
ဗိသုကာ-
ပုဂံရှိ ဘုရားကျောင်းများသည် ပုံစံအမျိုးမျိုးနှင့် အရွယ်အစားအမျိုးမျိုးဖြင့် ထူးခြားသော ဗိသုကာလက်ရာ ကွဲပြားမှုကို ပြသထားသည်။
ဘုရားကျောင်းအချို့သည် ဒီဇိုင်းပိုင်းအတော်လေးရိုးရှင်းပြီး အချို့ဘုရားကျောင်းများကို အနုစိတ်လက်ရာများဖြင့် အလှဆင်ထားသည်။
ထင်ရှားသော ဗိသုကာအင်္ဂါရပ်များတွင် မြင့်မားသော စေတီတော် သို့မဟုတ် ပုထိုးများ ၊ တန်ဆာဆင်ထားသော မျက်နှာစာများနှင့် ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်များ ပါဝင်သည်။
အာနန္ဒာဘုရားနှင့် ရွှေစည်းခုံစေတီတို့သည် ပုဂံတွင် အထင်ရှားဆုံးနှင့် ဗိသုကာလက်ရာမြောက်သော အထင်ရှားဆုံး အဆောက်အဦများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။
Significance:
The Pagan Temples are of great cultural and historical significance to Myanmar.
They represent the artistic and religious achievements of the Pagan Empire and continue to be places of worship and pilgrimage for Buddhists.
In 2019, Bagan was designated as a UNESCO World Heritage Site, recognizing its importance as a historical and architectural treasure.
ထူးခြားချက်-
ပုဂံဘုရားများသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ကြီးမားသော ယဉ်ကျေးမှုနှင့် သမိုင်းဆိုင်ရာ အရေးပါမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။
၎င်းတို့သည် ပုဂံအင်ပါယာ၏ အနုပညာနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အောင်မြင်မှုများကို ကိုယ်စားပြုပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များအတွက် ဘုရားဝတ်ပြုရာနေရာအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေပါသည်။
2019 ခုနှစ်တွင် ပုဂံကို ယူနက်စကို ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာအဖြစ် သတ်မှတ်ကာ သမိုင်းဝင်နှင့် ဗိသုကာရတနာအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။
2. Shwedagon Pagoda:
ရွှေတိဂုံဘုရား တည်ထားတာ ဘယ်လောက်ကြာပြီထင်လဲ။
How long ago do you think Shwedagon Pagoda was built?
ရွှေတိဂုံဘုရားအထဲမှာ ဘာတွေ ဌာပနာထားတယ်လို့ထင်လဲ။
What do you think is hidden inside Shwedagon Pagoda?
ရွှေတိဂုံဘုရားကို ဘာကြောင့် ရွှေဘုရားလို့တင်စားလဲ။ ဘာတွေရှိလို့လဲ။
Why is Shwedagon Pagoda called the Golden Pagoda? What is there?
ရွှေတိဂုံဘုရားက မြန်မာလူမျိုးတွေအတွက် ဘယ်လိုမျိုး အရေးပါလဲ။/ဘာကြောင့်အရေးပါတာလဲ။
How important is Shwedagon Pagoda to the Burmese people?/Why is it important?
ရွှေတိဂုံဘုရားသွားရင် ဘာတွေလုပ်လေ့ရှိလဲ။ ဘာတွေလေ့လာဖြစ်လဲ။(သမိုင်းကြောင်း၊ ယဉ်ကျေးမှု)
What do you usually do when you go to Shwedagon Pagoda? What are you studying? (History, Culture)
History:
The Shwedagon Pagoda, also known as the Golden Pagoda, is one of the most sacred Buddhist sites in Myanmar.
It is located in Yangon, the country’s largest city.
The history of the pagoda dates back over 2,600 years, making it one of the oldest pagodas in the world.
Legend has it that the pagoda enshrines eight hairs of Gautama Buddha, making it a revered pilgrimage site.
သမိုင်း-
ရွှေဘုရားဟုလည်း လူသိများသော ရွှေတိဂုံဘုရားသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမြင့်မြတ်ဆုံးသော ဗုဒ္ဓဘာသာနေရာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်တဲ့ ရန်ကုန်မှာ တည်ရှိပါတယ်။
စေတီတော်၏ သမိုင်းကြောင်းမှာ နှစ်ပေါင်း ၂၆၀၀ ကျော်ရှိပြီဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် ရှေးအကျဆုံး ဘုရားများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။
ဒဏ္ဍာရီအရ ဂေါတမမြတ်စွာဘုရား၏ ဆံတော်ရှစ်ဆူကို ဆံတော် ရှစ်ဆူစီ ကိန်းဝပ်ထားရာ ၎င်းအား ကြည်ညိုလေးစားဖွယ် ဘုရားဖူးနေရာတစ်ခုအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ထားသည်။
Architecture:
The Shwedagon Pagoda is a stunning example of Burmese temple architecture.
It stands at a height of approximately 99 meters (325 feet) and is covered in gold leaf, giving it a shimmering appearance.
The central stupa is surrounded by smaller pagodas, shrines, and pavilions.
The pinnacle of the pagoda is adorned with a large diamond orb and a crown, which are encrusted with thousands of diamonds, rubies, and other precious stones.
ဗိသုကာ-
ရွှေတိဂုံဘုရားသည် မြန်မာ့ဗိသုကာလက်ရာများ၏ ရင်သပ်ရှုမောဖွယ် သာဓကတစ်ခုဖြစ်သည်။
အမြင့် 99 မီတာ (325 ပေ) တွင် တည်ရှိပြီး ရွှေရောင်များဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားပြီး တောက်ပသောအသွင်အပြင်ကို ရရှိစေပါသည်။
အလယ်ဗဟိုစေတီတော်ကြီးသည် သေးငယ်သောအရန် စေတီငယ်များ၊ နတ်ကွန်းများနှင့် တန်ဆောင်းများဖြင့် ဝန်းရံထားသည်။
စေတီတော်၏ အထွတ်အထိပ်ကို စိန်ဖူးတော်နှင့် သရဖူများဖြင့် တန်ဆာဆင်ထားပြီး ထောင်ပေါင်းများစွာသော စိန်များ၊ ပတ္တမြားများနှင့် အခြား အဖိုးတန် ကျောက်မျက်ရတနာများဖြင့် စီခြယ်ထားသည်။
Significance:
The Shwedagon Pagoda holds immense religious and cultural significance for the people of Myanmar.
It is not only a place of worship but also a symbol of national pride.
It attracts pilgrims and tourists from around the world who come to admire its beauty and spirituality.
The pagoda is a key landmark in Yangon and a focal point of various religious festivals and ceremonies.
ထူးခြားချက်-
ရွှေတိဂုံဘုရားသည် မြန်မာပြည်သူပြည်သားများအတွက် ဘာသာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအရ ကြီးမားသော အရေးပါသော စေတီဖြစ်သည်။
ဝတ်ပြုရာနေရာသာမက နိုင်ငံတော်၏ ဂုဏ်ယူမှု သင်္ကေတလည်း ဖြစ်သည်။
စေတီတော်သည် ရန်ကုန်မြို့၏ အဓိကအထင်ကရနေရာတစ်ခုဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ဘုရားဖူးများနှင့် ခရီးသွားများကို ဆွဲဆောင်ထားသည်။ အမျိုးမျိုးသော ဘာသာရေးပွဲတော်များနှင့် အခမ်းအနားများ၏ အချက်အခြာနေရာလည်း ဖြစ်သည်။
3. Mandalay Palace:
မန္တလေးနန်းတော် ဘယ်မှာရှိလဲ။ ဘယ်အချိန်မှာတည်ထောင်ခဲ့တယ်လို့ထင်လဲ။
Where is Mandalay Palace? When do you think it was founded?
မန္တလေးနန်းတော်မှာ ဘယ်လို ဗိသုကာလက်ရာတွေ တွေ့ နိုင်လဲ။
What kind of architecture can be found in Mandalay Palace?
မန္တလေးနန်းတော်က မြန်မာလူမျိုးတွေအတွက် ဘာကြောင့် အရေးပါတယ်လို့ထင်လဲ။
Why do you think Mandalay Palace is important to the Burmese people?
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြောင့် ပျက်စီးသွားပေမယ့် ဘာတွေအခုထိ ကျန်ရှိနေလဲ။
Destroyed by World War II, what still remains?
မန္တလေးနန်းတော်ကို သွားလည်ပတ်ရင် ဘာတွေကို လေ့လာစူးစမ်းချင်လဲ။
What do you want to explore when visiting Mandalay Palace?
History:
Mandalay Palace is a historic royal palace located in the city of Mandalay, which was the last royal capital of Myanmar’s Konbaung Dynasty.
The palace was constructed in the mid-19th century during the reign of King Mindon and was the primary royal residence until the British colonial period.
Unfortunately, much of the palace complex was destroyed during World War II, but efforts have been made to restore and reconstruct parts of it.
သမိုင်း-
မန္တလေးနန်းတော်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကုန်းဘောင်မင်းဆက်၏ နောက်ဆုံး တော်ဝင်မြို့တော်ဖြစ်သည့် မန္တလေးမြို့တွင် တည်ရှိသော သမိုင်းဝင် နန်းတော်ဖြစ်သည်။
မင်းတုန်းမင်း လက်ထက် ၁၉ ရာစု အလယ်ပိုင်းတွင် နန်းတော် ဆောက်လုပ်ခဲ့ပြီး ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီခေတ် တိုင်အောင် အဓိက နန်းတော် ဖြစ်ခဲ့သည်။
ကံမကောင်းစွာပဲ၊ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းက နန်းတော် ပျက်စီးသွားခဲ့ပြီး အစိတ်အပိုင်းတွေကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။
Architecture:
The architecture of Mandalay Palace is reflective of traditional Burmese design.
It features a square layout with a large moat and fortified walls.
The palace complex once included numerous buildings, halls, and courtyards, but many were lost due to bombings during the war.
Today, visitors can see the reconstructed throne room, watchtower, and some of the palace’s outer buildings.
ဗိသုကာ-
မန္တလေးနန်းတော်၏ ဗိသုကာလက်ရာများသည် မြန်မာ့ရိုးရာ ဒီဇိုင်းကို ထင်ဟပ်စေပါသည်။
၎င်းတွင် ကြီးမားသော နန်းတော် ကျုံးနှင့် ခိုင်ခံ့သောနံရံများ ပါရှိသည့် စတုရန်းပုံစံ အသွင်အပြင်ရှိသည်။
နန်းတော်အဆောက်အအုံတွင် တစ်ချိန်က အဆောက်အအုံများ၊ ခန်းမများနှင့် ခြံဝင်းများစွာ ပါဝင်ခဲ့သော်လည်း စစ်ပွဲအတွင်း ဗုံးပေါက်ကွဲမှုကြောင့် အများအပြား ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။
ယနေ့တွင် ဧည့်သည်များသည် ပြန်လည်တည်ဆောက်ထားသော ပလ္လင်အခန်း၊ ကင်းမျှော်စင်နှင့် နန်းတော်၏ အပြင်ဘက် အဆောက်အအုံအချို့ကို ကြည့်ရှုနိုင်သည်။
Significance:
Mandalay Palace is significant as a historical and cultural site that reflects Myanmar’s royal heritage.
It provides insights into the courtly life of the Konbaung Dynasty and is a testament to the country’s historical legacy.
While not as intact as some other historic sites, it remains an important symbol of Myanmar’s past.
ထူးခြားချက်-
မန္တလေးနန်းတော်သည် မြန်မာ့ တော်ဝင် အမွေအနှစ်များကို ထင်ဟပ်စေသော သမိုင်းဝင် ယဉ်ကျေးမှု နေရာတစ်ခုအဖြစ် ထင်ရှားသည်။
၎င်းသည် ကုန်းဘောင်ခေတ်၏ ယဉ်ကျေးပျူငှာသော ဓလေ့ကို ထိုးထွင်းသိမြင်စေကာ နိုင်ငံ၏ သမိုင်းအမွေအနှစ်အတွက် သက်သေတစ်ခုဖြစ်သည်။
မြန်မာ့အတိတ်၏ အရေးပါသော သင်္ကေတတစ်ခုအဖြစ် ယနေ့တိုင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။
Virtual tour
The Republic of the Union of Myanmar
Burma, is a sovereign state in southeast Asia bordered by China, Thailand, India, Laos and Bangladesh. One third of Burma’s total perimeter of 1,930 kilometres (1,200 miles) forms an uninterrupted coastline along the Bay of Bengal and the Andaman Sea. Burma’s population of over 60 million makes it the world’s 24th most populous country and, at 676,578 square kilometres (261,227 sq mi), it is the world’s 40th largest country and the second largest in Southeast Asia. (Source)
The Burmese language is the official language of Burma. Burmese is the native language of the Bamar and related sub-ethnic groups of the Bamar, as well as that of some ethnic minorities in Burma like the Mon.
Burmese National Anthem (နိုင်ငံတော်သီချင်း).
https://youtu.be/UxbxkYg5LeQ?si=YcosTWD0owxqSycF
“Kaba Ma Kyei” ( Till the End of the World) is title the national anthem of Burma (Myanmar).
https://youtu.be/0SSySY6AG7U?si=uUuEJXVG54vUVAVU
Although National flag is now flown in different colors and stripes similar to that of Burmese Nationalists and the Army led by General Aung San in the 1940’s, and the name of the country has changed in English from Burma to Myanmar, the spirit and the words behind the Burmese National Anthem remain steadfast in the Land of the Fast and the Strong known as Myanmar မြန်မာ | Myan2-Ma2, or ဗမာပြည် | Ba1-Ma2 Pyay2 as sung in the National Anthem.
The Story behind Myanmar’s National Anthem – MYANMORE
Lyrics:
ကမ္ဘာမကျေ-ဗမာပြည် /ga* ba ma* kye – myanma pye/
တို့ဘိုးဘွားအမွေစစ်မို့ /do. pho: phwa: a* mwe siq mo./
ချစ်မြတ်နိုးပေ။ /chiq myaq no: pe/
ပြည်ထောင်စုကို အသက်ပေးလို့ /pyi htaun su. go a* theq pe: lo./
တို့ကာကွယ်မလေ။ /do. ka kweh ma* le/
ဒါတို့ပြည်-ဒါတို့မြေ-တို့ပိုင်နက်မြေ။ /da do. pye – da do. mye – do. pyain neq mye/
တို့ပြည်-တို့မြေ-အကျိုးကို /do.. pye – do..mye – a* kyo: go/
ညီညာစွာ-တို့တတွေ /nyi nya swa – do. da* dwe/
ထမ်းဆောင်ပါစို့လေ /htan: hsaun ba so. le/
တို့တာဝန်ပေ /do. ta win pe/
အဖိုးတန်မြေ။ /a* pho: tan mye/
Where prevail justice and independence,
It’s our country … our land.
Where prevail equal rights and correct policies,
For people to lead a peaceful life,
It’s our country … our land.
We solemnly pledge to preserve,
The Union, and the heritage, for perpetuity.
Until the world ends up shattering, long live Burma!
We love our land because this is our real inheritance.
Until the world ends up shattering, long live Burma!
We love our land because this is our real inheritance.
We will sacrifice our lives to protect our country,
This is our nation, this is our land and it belongs to us.
Being our nation and our land, let us do good causes to our nation in unity!
And this is our very duty to our invaluable land.
What is the Thingyan Festival?
Thingyan is the Burmese/Buddhist New Year that is celebrated in April on the full moon day of Tabaung.
The Thingyan Festival is also known as the water Festival. This water festival is also celebrated in some South East Asian countries because they also follow the Buddhist calendar.
It is primarily celebrated up to 4 days known as the A kyo nei (Thingyan Eve and the start of religious activities), A kya nei (Day of thingyan and the full moon day of Tabaung, Sakra makes his descent from the heavens to the earth where the water throwing starts), A kyat nei (An extra day of celebration), A tet nei (The last day of Thingyan where Sakra returns to the heavens. The water throwing stops).
Thingyan Festival is one of the biggest and most crowded events in Myanmar, where people would splash water on each other and enjoy traditional dishes/desserts.
The splashing of water is intended to “wash away” one’s sin from the previous year, in order to move on to the next.
သင်္ကြန်သည် တပေါင်းလပြည့်နေ့ (ဧပြီလ)တွင် ကျင်းပသော မြန်မာနှစ်သစ်ကူးသော အချိန်အခါ ဖြစ်ပါတယ်။ သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို ရေသဘင် ပွဲတော် လို့လည်း ခေါ်ကြပါတယ်။ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတချို့မှာလည်း ဗုဒ္ဓဘာသာ ပြက္ခဒိန်ကို လိုက်ပြီး ရေသဘင်ပွဲကို ကျင်းပလေ့ရှိပါတယ်။ မြန်မာ သင်္ကြန်ပွဲတော်ကို (၄) ရက်ကျင်းပလေ့ရှိပါတယ်။ သင်္ကြန်အကြိုနေ့ သည် ဘာသာရေး ကုသိုလ်ကောင်းမှုများ စတင်လုပ်ဆောင်နိုင်သောနေ့ဖြစ်ပြီး ၊ သင်္ကြန် အကျနေ့သည် သင်္ကြန် နှစ်သစ်ကူး ပြောင်းသောနေ့ ဖြစ်ပါတယ်၊ တပေါင်းလပြည့်နေ့လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ (သိကြားမင်း ကောင်းကင်မှ မြေကြီးသို့ ဆင်းသက်လာသော နေ့ ဟု လူသိများပြီး ရေလောင်းခြင်း/ရေကစားခြင်း စတင်သောနေ့ ဖြစ်ပါတယ်။) သင်္ကြန်အကြတ်နေ့ သည် သင်္ကြန်ပွဲကျင်းပသောနေ့ ဖြစ်ပြီး ၊ သင်္ကြန်အတက်နေ့ သည် သိကြားမင်း ကောင်းကင်ဘုံသို့ ပြန်တက်သောနေ့၊ သင်္ကြန်နောက်ဆုံးနေ့၊ ရေကစားခြင်း နောက်ဆုံးနေ့ ဖြစ်ပါတယ်။ သင်္ကြန်ပွဲတော်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တစ်နှစ်တာအတွင်း အကြီးကျယ်ဆုံးနှင့် လူစည်ကားသော ပွဲများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး အချင်းချင်း ရေပက်ကြကာ သင်္ကြန်ရိုးရာ မြန်မာမုန့်များ ၊ အချိုပွဲများကို နှစ်သက်စွာ စားသုံးကြပါတယ်။ ရေပက်ခြင်း/ရေကစားခြင်းသည် ယခင်နှစ်မှ အပြစ်များကို “ဆေးကြော” ရန် ရည်ရွယ်ပြီး နောက်နှစ်သစ်သို့ ကူးပြောင်းခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
Origin of Thingyan
The story about Thingyan is a Buddhist version of Hindu mythology.
The story starts from the King of Brahmas called Arsi, who lost a warm welcome to the King of Devas, Sakra (or Thagya Min).
On losing the wager Arsi was decapitated and the head of an elephant was put onto his body.
The Brahma was so powerful that if the head was thrown into the sea, the sea would dry up immediately.
If it was thrown in the air,the sky would burst into frames. Sakra commanded that the Brahma’s head be carried by one princess Devi after another taking turns for a year each.
It marks the changing of hands of Brahma’s head and is celebrated by the Thingyan festival.
သင်္ကြန်ဇာတ်ကြောင်းက ဟိန္ဒူဒဏ္ဍာရီလာ ဗုဒ္ဓဘာသာထင်မြင်ချက်တစ်ခုဖြစ်တယ်ဟု ဆိုထားပါတယ်။ ။ ဇာတ်လမ်းက အာစီလို့ခေါ်တဲ့ ဗြဟ္မာဘုရင်က နတ်ဘုရား Sakraလို့ခေါ်တဲ့ သိကြားမင်းရဲ့ နွေးထွေးကြိုဆိုမှုကို ဆုံးရှုံးခဲ့ခြင်းက စတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ သူတို့ (ဖြစ်နိုင်တာက) အလောင်းအစားလုပ်ကြရင်း လောင်းကြေးရှုံးသွားတဲ့အခါ Arsi (ဗြဟ္မာမင်း) က ဦးခေါင်းပြတ်သွားပြီး ဆင်ရဲ့ ဦးခေါင်းကို သူ့ဦးခေါင်းအဖြစ် ခန္ဓာကိုယ်ပေါ်တင်လိုက်တယ်လို့ ရေးသားထားတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဗြဟ္မာမင်းက အလွန်တန်ခိုးကြီးတဲ့အတွက်ကြောင့် သူ့ရဲ့ ပြတ်သွားတဲ့ဦးခေါင်းကို ပင်လယ်ထဲကို ပစ်ချရင် ပင်လယ်က ချက်ချင်း ခမ်းခြောက်သွားမှာဖြစ်တယ်။ လေထဲကို ပစ်ချလိုက်ရင် ကောင်းကင်က ဘောင်တွေ ပေါက်ကွဲသွားမှာဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် သိကြားမင်းက ဒေဝီနတ်သမီးတစ်ပါးစီကို ဗြဟ္မာမင်းရဲ့ ဦးခေါင်းကို တစ်နှစ်စီ အလှည့်ကျသယ်ဆောင်ထားဖို့ အမိန့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီ ဗြဟ္မာမင်းရဲ့ ဦးခေါင်းကို လက်ပြောင်းခြင်း အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် သင်္ကြန်ပွဲတော်ကျင်းပကြတယ်လို့ တွေ့ရှိမှတ်သားခဲ့ရပါတယ်။
How do we celebrate Thingyan?
There are many traditions that occur during Thingyan.
On the first day of the celebration (A kyo nei) religious activities starts. People would head to pagodas, temples to pray and offer donations to monks.
On the second day (A kya nei) , which is the actual day of Thingyan, is where the water throwing starts. On that day, people would start throwing water at eachother and make traditional desserts such as “mont lone yay paw, mont let saung and mont kyar see.” There would also be stages where people would have water pipes and mics attached and they would sing and splash water on stage.
On the third day (A kyat nei) is basically an extra day of celebration where the water splashing continues.
On the fourth day ( A tet nei) is the final day of Thingyan where the splashing of water stops.
Through the days of Thingyan, there can be traditional customs like food donations, helping elders with needs, and helping around with house chores which are done on all the 4 days.
သင်္ကြန်မှာ ရိုးရာဓလေ့တွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ သင်္ကြန်ပထမနေ့ (အကြိုနေ့)မှာ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်မှုတွေေ စတင်ကြပါတယ်။ ပြည်သူတွေက ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေ၊ ဘုရား စေတီတွေကို သွားရောက်ကာ ဆွမ်းနဲ့ ရေချမ်း ဆက်ကပ် လှူဒါန်းကြတယ်။ သင်္ကြန်အကျနေ့ဖြစ်တဲ့ ဒုတိယနေ့မှာ ရေတွေ စတင်လောင်းကြတယ်။ အဲ့ဒီနေ့မှာ အချင်းချင်း ရေပက်ကြပြီး သင်္ကြန် မြန်မာရိုးရာ အချိုမုန့်တွေဖြစ်တဲ့ “မုန့်လုံးရေပေါ်၊ မုန့်လက်ဆောင်းနှင့် မုန့်ကြာစိ” စတာတွေကို ကိုယ်တိုင် ပြုလုပ် စားကြပါတယ်။ ကောင်းမှုအလှူအဖြစ်လည်း အိမ်နီးချင်းတွေကို ဝေပေးကြတယ်။
ဒါ့ပြင် မဏ္ဍပ်တွေ စတိတ်စင်တွေ ဆောက်လုပ်ပြီး ရေပိုက်နဲ့ မိုက်တွေ တပ်ဆင်ကာ ကပြဖျော်ဖြေမှုတွေ သီဆိုမှုတွေနဲ့အတူ ရေပက်ကြတဲ့ အစီအစဉ်တွေလည်းရှိပါတယ်။ သုံးရက်မြောက်သောနေ့ (အကြတ်နေ့) က အခြေခံအားဖြင့် ရေပက်တဲ့နေ့ဖြစ်ပြီး သင်္ကြန်ပွဲကို အပိုဆင်နွှဲတဲ့နေ့ဖြစ်ပါတယ်။ လေးရက်မြောက်နေ့ (အတက်နေ့)က သင်္ကြန်နောက်ဆုံးနေ့ဖြစ်ပါတယ်။ အကြို၊အကျနေ့ကနေစပြီး အတက်နေ့အထိ ရေပက်ကာ နှစ်ဟောင်းက အညစ်အကြေးတွေကို ဆေးကြောသန့်စင်ပြီး ကုသိုလ်ကောင်းမှုတွေ နဲ့အတူ နှစ်သစ်ကာလကို ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် ကူးပြောင်းကြပါတယ်။ သင်္ကြန်ကာလမှာ လေးရက်တာလုံး အစားအသောက်တွေ လှူဒါန်းခြင်း၊ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေကို ကူညီပေးခြင်း၊ ရေချိုးခေါင်းလျှော်ပေးခြင်း နှင့် အိမ်မှုကိစ္စတွေ ကူညီလုပ်ဆောင်ပေးခြင်း စတာတွေအပြင် ကျေးလက်ဒေသတွေမှာ တိရစ္ဆာန် ဘေးမဲ့လွှတ်ခြင်း၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းသွားပြီး ဉပုသ်စောင့်ခြင်း အစရှိတဲ့ ရိုးရာဓလေ့တွေကို ပြုလုပ်လေ့ ရှိပါတယ်။
Thingyan Five Songs Collection Vol 1 (Official Playlist) (youtube.com)
Linguistic family
Burmese is a Sino-Tibetan language belonging to the Southern Burmish branch of the Tibeto-Burman languages. Burmese is the most widely spoken of the Tibeto-Burman languages and among the Sino-Tibetan languages, the second most widely spoken, after the Sinitic languages.[7] Burmese was the fourth of the Sino-Tibetan languages to develop a writing system, after Chinese, Tibetan, and Tangut.[7]
English is a West Germanic language in the Indo-European language family, whose speakers, called Anglophones, originated in early medieval England.[4][5][6] The namesake of the language is the Angles, one of the ancient Germanic peoples that migrated to the island of Great Britain.
English is the most spoken language in the world, primarily due to the global influences of the former British Empire (succeeded by the Commonwealth of Nations) and the United States of America.[7] English is the third-most spoken native language, after Mandarin Chinese and Spanish;[8] it is also the most widely learned second language in the world, with more second-language speakers than native speakers.
Sourses: Wikipedia
General characteristics differences and similarities in Burmese and English
phonology,
morphology,
syntax,
dialects,
culture.
Peach vs. Coconut: Cross-Cultural Communication is Difficult! – IMPACT Group (impactgrouphr.com)
Organizations in Myanmar
Governmental Organizations
-
Ministry of Education – Oversees all aspects of education policy, administration, and development.
-
Ministry of Health and Sports – Responsible for public health services, medical education, and sports affairs.
-
Myanmar Investment Commission – Facilitates investment and assists investors in Myanmar.
ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန /pyin nya ye: wun ji: hta na./
ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာန /kyan: ma ye: neh. a: ga* za: wun ji: hta na./
မြန်မာနိုင်ငံ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှု ကော်မရှင် /myanma nain ngan yin: ni: myouq hnan hmu. kaw ma* shin/
Educational Institutions
-
University of Yangon – One of the oldest and most prestigious universities in Myanmar.
-
Mandalay University – Another major higher education institution, focusing on liberal arts, sciences, and law.
-
International School Yangon – Provides international education mainly to children of expatriates and diplomats.
ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် /yangon teq ka* tho/
မန္တလေး တက္ကသိုလ် /man: da* le: teq ka* tho/
ရန်ကုန် နိုင်ငံတကာ စာသင်ကျောင်း /yangon nain ngan da* ga sa thin kyaun:/
International Organizations
-
United Nations Development Programme (UNDP) – Works on poverty reduction, democratic governance, energy and environment, and social development.
-
World Food Programme (WFP) – Focuses on hunger relief and food security.
-
World Health Organization (WHO) – Directs and coordinates international health within the United Nations system.
ကုလသမဂ္ဂ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအစီအစဉ် /ku. la. tha* ma* ga. pwin. phyo: to: teq hmu. a* si a* sin/
ကမ္ဘာ့ စားနပ်ရိက္ခာ အစီအစဉ် /ga* ba. sa: naq yeiq ka a* si a* sin/
ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ /ga* ba. kyan: ma ye: a* phweh./
Non-Governmental Organizations (NGOs)
-
Myanmar Red Cross Society – Provides humanitarian aid and disaster relief.
-
Save the Children Myanmar – Works on improving the lives of children through better education, health care, and economic opportunities.
-
Thabyay Education Foundation – Focuses on educational development and capacity building in Southeast Asia.
မြန်မာနိုင်ငံ ကြက်ခြေနီ လူမှု အသင်း /myanma nain ngan kyeq che ni lu hmu. a* thin:/
မြန်မာနိုင်ငံ ကလေးသူငယ် ကူညီစောင့်ရှောက်ရေး /myan ma nain ngan ka* le: thu ngeh ku nyi saun. shauq ye: /
သပြေ ပညာရေး ဖောင်ဒေးရှင်း /Thapye pyin nya ye: phaun de: shin:/
Cultural Organizations
-
National Museum of Myanmar (Yangon) – Houses artifacts, exhibits, and collections that represent Burmese history and culture.
-
Bagan Archaeological Museum – Focuses on the archaeological heritage of the ancient city of Bagan.
-
Myanmar Artists Organization – Promotes Myanmar art and artists, supporting traditional and contemporar
အမျိုးသားပြတိုက် (ရန်ကုန်) /a* myo: tha: pya. taiq / (yangon)/
ပုဂံ ရှေးဟောင်းသုတေသန ပြတိုက် /Bagan she: haun: thu. te tha* na. pya. taiq/
မြန်မာနိုင်ငံ အနုပညာရှင် အစည်းအရုံး /myanma nain ngan a* nu. pyin nya shin a* si: a* youn:/
Seven Natural Wonders of Myanmar
Read the words and create the sentences using them.
သဘာဝ – /tha* ba wa./ = nature
အံ့ဖွယ် – /an. phweh/ = wonder
ရှားပါး- /sha: pa:/ = rare
တိရစ္ဆာန်- /ta* reiq san/ = animal
အပင် – / a* pin / = tree/plants
အဖိုးတန် – /a* pho: tan/ = valuable
ကာကွယ် – /ka kweh/ = protect
ယူနစ်စကို- /u na* sa* ko/ =UNESCO
ကမ္ဘာ့ အမွေအနှစ်- /ga* ba a* mwe a* niq/ = world heritage
ပဏာမရွေးချယ် – /pa* ma na. ywe: cheh/ = nominate
စစ်ဆေး – /siq hse:/ = check
စာရင်းသွင်း- /sa* yin: thwin:/ = inscribe
ဆိုင်းငံ့ – /hsain: ngan./ = defer
ပယ်ချ – /peh cha./ = reject
Seven Natural Wonders of Myanmar
https://youtu.be/YM60SFJf7vQ?si=ckZaobnnUGG6mmvs
၁။ ခါကာဘိုရာစီတောင်တန်း (Khakaborazi landscape)
၂။ ဟူးကောင်းချိုင့်ဝှမ်း (Hukaung Valley) (တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် ဘေးမဲ့တော) (Wildlife Sanctuary)
၃။ အင်းတော်ကြီးကန် (Indawgyi Lake) (တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် ဘေးမဲ့တော) (Wildlife Sanctuary)
၄။ နတ်မတောင် (Natma Taung) (အမျိုးသားဉယျာဉ်) (National Park)
၅။ ဧရာဝတီမြစ်ရိုး (The Ayeyawaddy River Corridor)
၆။ တနင်္သာရီ သစ်တော (Tanin tha yi Forest)
၇။ မြိတ်ကျွန်းစုများ (Myeik Archipelago) (ကျွန်းငယ် ၈၀၀) (Over 800 islands)
၁။ (ပန်ဒါနီ) /panda ni/ rare red panda
၂။ (ဆင်၊ ကျား) /sin/ kya:/ Elephant and tigers
၃။ (လိပ်၊ ငှက်) /leiq/ hneq/ Turtle and birds
၄။ (ရှားပါး အပင်၊ ငှက်) /sha: pa: a* pin/ hneq/ Rare plants and birds
၅။ (ရေချို လင်းပိုင်) /ye cho lin: pain/ Freshwater dolphin
၆။ (အာရှဆင်) /Asha. sin/ Asian Elephant
၇။ (ငါးမန်း၊ ပုစွန်၊ ဂဏန်း) /nga* man:/ ba* zun/ ga* nan:/ Shark, prawn, crab
Fill the natural wonders in the following places.
၁။ ခါကာဘိုရာစီတောင်တန်း ——————————–
၂။ ဟူးကောင်းချိုင့်ဝှမ်း (တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် ဘေးမဲ့တော) ——————————–
၃။ အင်းတော်ကြီးကန် (တောရိုင်းတိရစ္ဆာန် ဘေးမဲ့တော) ——————————-
၄။ နတ်မတောင် (အမျိုးသားဉယျာဉ်) ———————————-
၅။ ဧရာဝတီမြစ်ရိုး ———————————-
၆။ တနင်္သာရီ သစ်တော ———————————-
၇။ မြိတ်ကျွန်းစုများ (ကျွန်းငယ် ၈၀၀) ———————————
Other resources:
https://www.britannica.com/place/Myanmar
https://youtu.be/Q9sH-NwFwbE?si=gbaXQ4qcd2LFM92v